Wörterbuch der westmünsterländischen Mundart
26 Lemmas
Bollhuus, Boolhuus (Vr). Bullhuus (St, Hei). n. Hausputz, Großreinemachen, in der Wendg. Bollhuus hollen (ordentlich aufräumen, im ganzen Haus Ordnung schaffen, z.B. putzen, renovieren). → pollshuusig, Rüümstraote, terechtekommen
Driet(e)poll m. Stelle mit üppigem Graswuchs um einen Kuhhaufen herum. Wat'n Drietpölleken (wirrer Haarwuchs, Schopf, scherzh.). → Köttelpoll, Schietpoll
Drietpoll → Drietepoll
Frou f. (Frouen; Fröiken) Frau; Ehefrau (von höherem Stand als → Froumensk). Daor is van Kisfeld ne Frou kommen (eingeheiratet). Solange mi usse Häärgott de Frou nimp, nemm ik dr' eene weer, sagg de Mann, daor namm he de fiewte Frou. Ne mooie Frou häört 'n Käärl selten alleene. Ne schööne Frou kriegen is kinn Kunst, obber se te hollen.• Ne Frou kann met de Schlippe mähr uut de Sied-döör dräägen äs de Buur met de Waage de Nönndöör in. • De Frou kann met de Schotte mähr uut'n Huuse schleppen as de Buur met den Waagen harinföhrn kann (St). Ne Frou aone Raod un Verstand driff den Buur van Hoff un Land. Ne Frou verdennt mähr met den Lääpel as de Mann met den Schääpel (St). All weer Geld, wo de Frou nix van weet (wenn der Mann etw. verkauft u. das Geld einsteckt, scherzh.). • Wenn ne Frou vull metbregg, kann se ook vull an. Ne klooke Frou schwigg und dööt doch, wat se will. → Äi, Baas, brööden, Henne, Hosse, Houpt, Koue, Krüüs, küssen, Mählsack, Mann, Müfrau, räin, riek, Saod-eske, Schmeer, Sorge, Ssiepel, sunndaagsk, uutlehnen, verwennd, wesseln.
Zs.: Äier-, Appel-, Binde-, Böör-, Buurn-, Huus-, Jan-Peeters-, Karmis-, Klooster-, Kock-, Kommiesen-, Kraom-, Markt-, Naober-, Pollacks-, Putz-, Sönns-, Wääwers-, Waske-, Wedde-, Wöske-, Woste-
Gäilpoll m. Stelle mit üppigem Graswuchs; Grasbüschel in der Weide. → Köttelpoll
Hundeblaa(de) (Pl.) Löwenzahn. → Hundepoll
Hundepoll m. Löwenzahn (Wurzel u. Blätter als Kaninchenfutter). → Hunde-, Kohbloome
Kohbloome f. Löwenzahn. → Hundepoll
Köttelpoll m. Grasbüschel, Stelle in der Weide mit üppig wachsendem Gras (wo ein Kuhfladen lag; wird von Vieh nicht angerührt); Geilstelle im Getreide. Köttelpölle sträien. → Driete- , Gäilpoll
Peerdepoll m. höher wachsendes Grasbüschel um Pferdekot in der Weide. De Kohne fräät't den Peerdepoll nich.
Pickröskenpoll m. Büschel Binsen
plodderig, ploddig unordentlich; in Fetzen, zerrissen. Wat'n plodderig Foor! (nicht ordentlich gepacktes Fuder). plodderig Tüüg. ne plodderige Buxe. Et häng em plodderig üm't Liew (zu weit). ne plodderige Schinkenbrügge (reichlich mit Schinken belegtes Butterbrot). → fisken, fludderig, lodderig, pollshuusig, schladderig
Polder- auch: Poller-
Poll m. (Pollen; Pölleken) kleine Erhöhung im sumpfigen Gelände, bes. mit einem Büschel Binsen od. Gras bewachsene Stelle (z.B. höher wachsendes Grasbüschel um einen Kuhfladen in der Weide).
Zs.: Driet(e)-, Gäil-, Hunde-, Köttel-, Peerde-, Pickrösken-, Rösken-, Schiet-, Speck-
Pollakai, Pollachai f. Polen; abgelegene, ferne Gegend. → Wallachai
Pollacke m. Pole (abw.)
Pollackenfrou → Pollacksfrou
Pollackenwiew n. Polin; geschmacklos gekleidete Frau
Pollacksfrou, Pollackenfrou f. Polin; geschmacklos od. grellbunt angezogene Frau. Rood, blau, Pollacksfrou! → ääksterbunt
pollshuus(ig) (Vr, St, Sü, Rae) unordentlich; aufgedonnert. De ha. so'n pollshuusig Spill. Se bünt pollshuus anetrocken (z.B. von weiter, flatternder, nicht maßgeschneiderter Kleidung). → Bollhuus, plodderig
Röskenpoll m. (Vr, St, Sü, Ge) Büschel Binsen, das über das Gras einer Wiese hinausragt. → Pickröskenpoll
Schietdruuw(e) f. (Rae) Stelle in der Wiese mit üppigem Graswuchs um einen Kuhfladen herum. → Schietpoll
Schietpoll m. Stelle mit üppigem Graswuchs um einen Kuhfladen herum. → Köttelpoll
Seckpoll m. (Wes, Ot, Vr, St) Büschel von zähem Gras in der Weide (wo ein Kuhfladen lag). → Köttelpoll
uutmäien abmähen. Grääwens uutmäien (Gräben von Unkraut befreien). Wi mütt't dat Lääger met'n Säid uutmäien (das liegende Getreide von Hand mähen). → Köttelpoll
Wiew n. (Wiewer; Wiewken) Frau, Weib (oft abw.). Käärl un Wiew (Mann u. Frau). Wenn de Wiewer an't Loopen bünt, dann giff't Räägen (→ lööpsk, Räägen, schooien). Kommt twee Wiewer binnen, wödd de daarde döör de Hääkel trocken (vom Tratschen). en old Wiewken (z.B. unmännliche Person). Mien Wiew, mien Wiew! Waor is't, waor is't? Daor sitt't, daor sitt't! (So wurde der Ruf des Singdrosselmännchens gedeutet, wenn die Gefahr vorüber ist, St, → uutkielen). • Muss di 'n old Huus un 'n jung Wiew nemmen, dann häs Dagg un Nacht wat te doon (scherzh.). → Ääksternüst, Afsiede, Baord, Böisterwind, Bookwäitensaod, Düüwel, flicken, mien, Nienhuus Wiewken, nijsgierig, old, Pott, stiew, Tiedverdriew, Wiewer, Wiewken.
Zs.: Bäädel-, Bleck-, Bölke-, Döddel-, Faorn-, griese, Kääkel-, Kindelbeer-, Klaage-, Kommiesen-, Krüüden-, löie, Mann-, Naober-, Newwel-, Polder-, Pollacks-, Quaase-, Quaater-, Quack-, Rott-, Schlaater-, Schlacker-, Schlodder-, Schlöör-, Schnääter-, Schooi-, Spinne-, Ssigöiner-, Staots-, Strunt-, Süchte-, Waske-, witte